This paper provides an overview of two spring calendrical rituals, llazore and rusica, historically and contemporarily practiced in Polena, a village in Southeast Albania's Korça region. These rituals, linked to Orthodox Christian feasts, are vital to the community's cultural and religious life. Despite challenges like globalization, societal changes, and demographic shifts, the rituals persist, reflecting the local community's commitment to preserving and transmitting them. The study examines the rituals' historical context, evolution, and enduring role in maintaining cultural identity and social cohesion amid modern challenges.
Bibliography:
Apolito, Paolo. 2014. Ritmi di festa. Corpo, danza, socialità. Bologna: Il Mulino.
Bardhoshi, Nebi – Lelaj, Olsi. 2018. Etnografi në diktaturë. Dija, shteti dhe holokausti ynë. Tiranë: Akademia E Shkencave.
Boissevain, Jeremy. 2013. Introduction. Factions, Friends and Feasts: Anthropological Perspectives on the Mediterranean. New York, Oxford: Berghahn Books. 1–12. https://doi.org/10.1515/9780857458452-003
Budina, Oksana. 1993. Shqiptarët në Ukrainë përshkrim historiko-etnografik për kulturën. Kultura popullore, (1–2): 145–152.
Burkert, Walter. 2013. Greek Religion: Archaic and Classical. Wiley–Blackwell.
Buttitta, Ignazio E. 2006. I morti e il grano. Roma: Meltemi Editore srl.
Buttitta, Ignazio E. 2010. Carnevali di Sicilia tra tradizione e innovazione. In Sisto, Pietro – Totaro, Pietro (eds.). Il Carnevale e il Mediterraneo. Tradizioni, riti e maschere del Mezzogiorno d’Italia. Atti del Convegno internazionale di studio, Putignano 19-21 febbraio 2009. Bari: Progedit. 206–256.
Clemente, Pietro. 1981. Maggiolata e Sega-la-Vecchia nel senese e nel grossetano. Note sulla festa. In Bianco, Carla – Del Ninno, Maurizio (eds.). Festa. Antropologia e semiotica. Firenze: Nuova Guaraldi. 46–57.
Dalipaj, Gerda – Pistrick, Eckehard. 2009. Tradita në ndryshim. Festa dhe trapeza e sotme në Shpat të Elbasanit, sprovë për një antropologji të transformimi. Kultura Popullore (1–2): 125–140.
Elsie, Robert. 2001. A Dictionary of Albanian Religion, Mythology, and Folk Culture. New York: New York University Press.
Hankollari, Blerina. 2023. Shteti antifetar shqiptar dhe etnografia profanizuese: elementi botëformues në etnografinë socialiste shqiptare. Antropologji 1 (1): 111–138. https://albanica.al/antropologji/article/view/724
Hulusi, Hako. 1983. Ateizmi Shkencor. Tiranë: Universiteti i Tiranës.
Larson, Jennifer. 2001. Greek Nymphs: Myth, Cult, Lore. Oxford University Press.
Neziri, Zymer. 2015. Lirika gojore shqiptare. Shkup: Universiteti ‘Shën Cirili dhe Metodi’, Fakulteti i Filologjisë ‘Blazhe Koneski’, Katedra e gjuhës dhe e letërsisë shqiptare.
Riti i Llazarëve 2022. Regjistri i Trashëgimisë Kulturore Jomateriale. Ministria e Kulturës [online]. Available at: <https://www.youtube.com/watch?v=A6agZu3plnI&t=3s> [accessed February 26, 2024].
Rivera, Annamaria. 1988. Il mago, il santo, la morte, la festa. Forme religiose nella cultura popolare. Bari: Dedalo.
Sadiku, Xhafer. 2023. Shteti dhe raporti me religjonet në Shqipëri (1920-1967). Univers 23 (23): 56–72. https://doi.org/10.59164/univers.v23i23.612
Sela, Jonida. 2019. Rite motmoti ne Korce dhe rrethina. Doctoral theses. Tiranë: Academy of Albanian Studies. Available at: <https://drive.google.com/file/d/19r39oyxQpdSE3dAQ0lLI_m8koftLQSsh/view> [accessed January 30, 2024].
Sela, Jonida. 2023. ‘Riti i humbur i llazoreve i “gjallë” ndër arkivat e numerizuara’. Arkivat Shqiptare 55 (1–2): 49–56. https://albanica.al/arkivat/article/view/772/765
Sokoli, Ramadan. 1981. Gjurmime Folklorike. Tiranë: Shtëpia Botuese Naim Frashëri.
Spera, Vincenzo. 2002. Comparativi infantili in Italia meridionale. Il battesimo delle bambole a Barile (Basilicata). In Meoni, Maria Luisa (ed.). Culture e mutamento sociale. Per Carla Bianco: studie testimonianze. Montepulciano: Dipartimento di Studi Storico-Sociali e Filosofici dell’Università di Siena. 257–266.
Terolli, Romeo – Koroveshi, Ilirian. 2022. Përsiatje historike e kulturore e Polenës. Buletini Shkencor [online] No. 30. Available at: <https://unkorce.edu.al/archive/buletinishkencor/Artikulli,%20Romeo%20Terolli.pdf> [accessed February 26, 2024].
Testa, Alessandro. 2017. ‘Fertility’ and the Carnival 1: Symbolic Effectiveness, Emic Beliefs, and the Re-enchantment of Europe’. Folklore 128 (1): 16–36. https://doi.org/10.1080/0015587X.2016.1236488
Tirta, Mark. 1981. Besime të ndryshme në kulturën popullore shqiptare. Procesi i zhdukjes së tyre mbas Clirimit. Etnografia shqiptare 11: 183–215.
Tirta, Mark. 2004. Mitologjia ndër Shqiptarë. Tiranë: Akademia e Shkencave të Shqipërisë, Instituti i Kulturës Popullore.
Valeri, Valerio. 1979. Festa. In Enciclopedia Einaudi, vol. VI. Torino: Einaudi. 87–99.
Visaret e Kombit 1944. Visaret e Kombit. Doke e zakone familjare. Lindja, fejesa, martesa, vdekja, veshja, festime të ndryshme, zakone, gojdhana e besime gjithfarësh, toponomastikë e përshkrime vendesh. 1944. Tiranë: Ministria e Arsimit.
Walęciuk-Dejneka, Beata. 2012. Between Tradition and Present Times: Polish culture and globalization. Slavica litteraria 15 (1): 103–109. https://hdl.handle.net/11222.digilib/124350